Zadorra ibaia, Gamarran
Informazioa
Gure bizitzako ibaiaren ertzetik ibiltzearen magia.
Bide Berdeko zubitik Zadorra eta Dulantzi ibaien arteko besarkada ikus daiteke. Garai lehorretan, ur bazterretako bidezidorretara jaitsi gaitezke, ura atzamarrekin laztantzeko. Euria egiten badu, talaiarik onena da Zadorra biziaren erdian sortzen den uharteari erreparatzeko.
Luzera: 3,5 km
Iraupena, gutxi gorabehera: 50 minutu
Bide mota: bide zorua, oinezkoen kalea eta espaloia.
Arreta guneak: zona batzuetan uholdeak sor daitezke
Ez galdu!
Bisoi europarra eta urubia.
Gauetan gaueko hegazti harrapari honen kantua entzuten da. Ez da txoko honetan aurki dezakegun naturaren gauza harrigarri bakarra. Zortekoa izango zara Zadorratik ibiltzen diren bisoi europar iheskorrak, belatzak edo okil txikiak ikusteko aukera baduzu.
Vasco Navarro trenaren zubia.
Trenico zaharrak Gasteiz eta Arlaban mendatearen artean egiten zuen ibilbidea zubi honetan hasten zen. Gaur egun zurak eta hartxintxarrek hartu dute errailen tokia. 13,7 kilometroko ibilbidea da, eta Uribarri Ganboako ibilbidearekin lotzen da.
Haltzak
Ibai orok du landaredia. Zadorra ibaia hiriaren puntu honetara iristen denean haltzak, haritzak eta erkametzak ditu bertan zain; oso toki ezaguna da Gamarrako kirol eta aisialdi gunea dela eta.
Ibilbidea
Eraztun Berdearen Biraren 1,7 kilometro-puntuan hasiko dugu ibilbidea, Gamarrako parkearen parean (Eskalmendi) . Vasco-Navarro trenbidearen bide berdeak Gasteiz eta Arlaban mendatearen artean egiten duen tartearen hasierarekin bat dator.
Zadorra ibaia zeharkatu ondoren, eta etorbideen ubidearen gainean dagoen pasagune laranjara iritsi baino lehen -hortik jarraitzen du Vasco-Navarro trenbidearen bide berdeak-, eskuinerantz jaitsiko gara eta norabide horretan jarraituko dugu 200 metro gutxi gorabehera.
Lehenengo bidegurutzean, Ubidia zeharkatuko dugu, zenbait etorbidez moztuta egon daitekeen leku batetik, eta eskuineko ertzean jarriko gara. Hortik, pasagunearen behealdetik joan, eta Gamarra herrira zuzenduko gara. Bestalde, bidetik atera gabe jarraitu eta ibairaino hurbil gaitezke, ura desbideratzeko egindako presa txikia eta lanak ikusi ahal izateko.
Ubidea urez beteta badago, atzera egingo dugu, ibaia pasagune laranjatik zeharkatuko dugu, eta berriro ubidera jaitsiko gara eskailera batzuetatik. Eskuineko ertzean, Eraztun Berdearen Biran sartuko ginateke berriro, Gamarrarako bidean.
Tarte batean, palaxu handi batek ingurunetik ia-ia isolatuta uzten du ibilbidea.
Herrira iritsi ondoren zenbait paneles eta informazio-zutabek Eraztun Berdearen Bira nola jarraitu adieraziko digute. Bira jarrai dezakegu eta hasierako gunera iritsi Gamarrako kirol-gunearen bidez -guneko instalazioak irekita daude bainudenboraldia ez bada ere-, edo, bestela, uholdeen ubidearen ezkerreko ertzetik irits gaitezke Eraztun Berderaino.
Lehen bidea aukeratuz gero, N-240 errepidera eramango gaituzten oharrei jarraitu beharko diegu. Bi aukera daude; erosoena eta errazena ibaitik urrunago dago eta herrian sartuko gaitu. Zadorra ibaiaren gaineko zubia igaro ondoren, ezkerrerantz joango gara eta Eraztun Berdearen Biratik aldenduko gara.
Parkera mendebaldeko atetik sartuko gara, zeharkatuko dugu, ekialdeko atetik irtengo gara, eta hasierako puntura iritsiko gara.
Interesguneak
-
Zadorra ibaia
Udalerriko ibai garrantzitsuena da, eta hara iristen da udalerrian jaiotzen diren gainontzeko ibai eta erreken ura. Hiriaren iparraldetik doa, eta hiri-muga da. Zenbait tartetan ibaiak eta ibaiertzek balore ekologiko handiko hainbat habitat dituzte, eta interes handiko zenbait animalia- eta landare-espezie bizi dira leku horietan; horietako batzuk, desagertzeko arriskuan daude, adibidez, europar bisoi iheskorra. Natura-balore handiak dituenez, Garrantzi Komunitarioko Lekutzat (GKL) jo dute Espazio Natural Babestuen Natura 2000 Europar Sarearen barruan.
-
Uholdeen ubidea
Zadorra ibaian aldian-aldian urak gainezka egiten zuenez Gamarrako zubiaren eta A-1 autobidearen zubiaren arteko tartean, eta horrek Gamarrako industriagunean eta inguruko errepideetan arazo Larica sortzen zituenez, zenbait konponbide aztertu zituzten, eta horietako bat ibaia kanalizatzea izan zen. Azkenik, uholdeen ubidea egokitzea erabaki zuten; horri esker, ibaiaren gaitasun hidraulikoa handiagoa da eta uholde-arriskua saihesten da. Ubide horrek uholdeak dituen ez-ohiko emariak garraiatuko ditu eurite handiak direnean, eta egungo ubideak, berriz, betiko emariak eta Alegria ibaiaren uholdeen emaria hartzen ditu. Garai lehorretan, ubide berriak eta egokitutako bideek Zadorra ibaira hurbiltzeko aukera ematen diete herritarrei.
-
Vasco-Navarro trenbide zaharreko bide berdea. Gasteiz eta Arlaban mendatearen arteko tartea
1927. urtean inauguratu zuten Vasco-Navarro trenbidearen ibilbidea Lizarra herria (Nafarroa) eta Mekolalde (Gipuzkoa) lotzeko. 1950eko hamarkadatik aurrera, trenbidearen ustiaketa errentagarri izateari utzi zion errepide-garraioaren lehia dela-eta; hortaz, 1967an itxi egin zuten. Egun, bide horiek ibilbide zikloturistiko moduan eta natura-eremura hurbiltzeko erabiltzen dira. Vitoria-Gasteiz eta Arlaban mendatearen arteko bide berdeak 13,6 kilometro ditu; igoera leuna da, eta Uribarri Ganboako urtegia inguratzen duen ibilbide zirkularrean jarraitzeko aukera ematen du.
-
Gamarrako kirol-gunea
Gamarrako kirol-guneak 20 ha baino gehiago ditu, herriko kirol- eta aisiainstalazio handiena da. 1920ko hamarkadaren hasieran sortu zen: ibaiaren ur-bazterrean hondartza artifiziala jarri zuten, Zadorrako igeri egiteko lekuak erabiltzen zituzten bainulariek arriskurik izan ez zezaten. Egun, igerilekuak, frontoiak, atletismo-pistak, belodromoa, futbol- eta errugbi-zelaiak, bolatokiak, haurrentzako jolasak, piknik-guneak,jatetxea eta askaldegia ditu udal instalazio horrek. Zuhaitzei dagokienez, 11.000 baino gehiago daude (70 espezie desberdin), eta ia-ia 2 kilometroko luzera duen lerrokatze berdea osatzen dute.